Sezon żeglarski – kiedy żeglować na Sporadach?
Sporady leżą w strefie klimatu śródziemnomorskiego, co oznacza długi sezon żeglarski. Sprzyjająca pogoda do żeglowania panuje tu od kwietnia aż do października, przy czym najlepszy okres to miesiące letnie – od czerwca do września – kiedy jest najcieplej i praktycznie nie pada. W sezonie letnim średnia temperatura powietrza przekracza 25°C, a słońce świeci przez większość dni, co zapewnia komfortowe warunki na morzu. Lipiec i sierpień to szczyt sezonu turystycznego – jest najgoręcej i najtłoczniej, a czartery są wtedy najdroższe. W tych miesiącach zdarzają się także okresy względnej ciszy żeglarskiej (mniej wiatru), co sprzyja spokojnym rejsom. Natomiast czerwiec oraz wrzesień bywają często najlepszym kompromisem – pogoda nadal jest doskonała, ale tłumy mniejsze i łatwiej o miejsce w portach. W październiku odczuwalne jest już ochłodzenie (temperatury ok. 20°C) i wzrasta ryzyko opadów, zwłaszcza w drugiej połowie miesiąca. Mimo to, do połowy jesieni nadal można trafić na ładną pogodę, choć żeglowanie wymaga baczniejszego śledzenia prognoz.
Przeważające wiatry na Sporadach
Latem nad Morzem Egejskim dominuje słynny meltemi – suchy, północny wiatr termiczny. Sporady, choć należą do basenu Morza Egejskiego, leżą nieco na uboczu głównego korytarza meltemi, dzięki czemu wiatry są tu na ogół łagodniejsze niż np. w Cykladach. Przeciętnie w miesiącach letnich wiatr na Sporadach wieje z północy lub północnego wschodu o sile około 4–5°B (10–20 węzłów). Zdarzają się jednak okresy, gdy meltemi dociera tu z pełną mocą – wówczas może osiągać 5–7°B i wymagać większej uwagi od żeglarzy. Najsilniejsze wiatry występują typowo w lipcu i sierpniu (meltemi potrafi wtedy wiać przez kilka dni z rzędu), natomiast w czerwcu i wrześniu wiatr bywa nieco słabszy i bardziej zmienny.
Warto pamiętać, że ukształtowanie terenu wpływa na lokalne warunki wietrzne. Południowe wybrzeża wysp Sporad (np. południe Skiathos czy Skopelos) są osłonięte od północnych wiatrów, dzięki czemu panuje tam cisza lub delikatna bryza nawet wtedy, gdy od północy dmie solidny wiatr. Z kolei w przesmykach między wyspami i od północnej strony archipelagu wiatr potrafi się wzmagać wskutek efektu dyszy – na otwartym morzu między wyspami podmuchy będą silniejsze, a fale wyższe. Przykładowo, rejon na północ od Skopelos czy otwarte podejście od wschodu w kierunku Skyros mogą zaskoczyć wyraźnie mocniejszym wiatrem niż ten odczuwalny w zacisznych zatokach. Skyros, jako wysunięta dalej na wschód, jest znacznie mniej osłonięta – im bliżej tej wyspy, tym bardziej odczuwa się otwartą przestrzeń Morza Egejskiego i tamtejsze silniejsze wiatry.
Zmienność wiatrowa na Sporadach
Dzięki rozproszeniu wysp i ich ukształtowaniu, fale w rejonie Sporad są na ogół umiarkowane. Nawet przy mocniejszym wietrze morze szybko się uspokaja po zbliżeniu się do zawietrznej strony którejś z wysp – co jest dużym plusem dla komfortu żeglugi. Typowy letni dzień na Sporadach zaczyna się spokojnie, z lekkim wiatrem porannym. Wiatr z reguły wzmaga się koło południa, osiągając maksymalną siłę w godzinach popołudniowych, po czym wieczorem słabnie. Noce na morzu są zazwyczaj spokojne – meltemi cichnie, choć czasem jego kierunek może się odwrócić na południowy (to tzw. moniotis, nocna bryza), co bywa odczuwalne na kotwicowiskach. Żeglarze powinni więc uważać przy kotwiczeniu – jacht może w nocy obracać się wokół kotwicy wraz ze zmianą kierunku wiatru, dlatego zawsze trzeba zostawić odpowiedni zapas miejsca wokół siebie, by uniknąć kolizji z innymi jednostkami.
Najbardziej stabilna pogoda panuje od czerwca do początku września – wtedy deszcz jest rzadkością, a dni są niemal zawsze słoneczne. Wiosna i jesień (maj oraz druga połowa września, październik) potrafią być na Sporadach przepiękne, ale przynoszą większą zmienność pogody. W kwietniu/maju i październiku możemy liczyć na dużo mniej turystów i niższe ceny, jednak musimy być przygotowani na okazjonalne fronty atmosferyczne. Jesienią, zwłaszcza od połowy września, zdarzają się nagłe załamania pogody – krótkotrwałe burze z ulewnym deszczem, grzmotami i silnym wiatrem. Zwykle takie sztormy przechodzą w ciągu 24-48 godzin, po czym wraca słońce. Kluczowe jest wtedy śledzenie prognozy pogody na bieżąco i przeczekanie niepogody w bezpiecznym porcie. Zimą Sporady również nie są pozbawione uroku, ale warunki do żeglugi (częste sztormy, niska temperatura) sprawiają, że mało kto decyduje się na rejs w tym okresie.
Najlepszy czas na rejs po Sporadach
Podsumowując, najlepszy czas na rejs po Sporadach to czerwiec-wrzesień, gdy mamy gwarancję ciepłej, słonecznej pogody i umiarkowanych wiatrów. Miesiące skrajne (maj, październik) również są warte rozważenia dla doświadczonych żeglarzy lubiących nieco więcej przestrzeni i nieprzewidywalności – nagrodą mogą być puste plaże i porty tylko dla nas. Bez względu na wybrany termin, Sporady oferują „szczęśliwe żeglowanie wśród niezwykłej przyrody”, jak ujęli to greccy żeglarze.
Archipelag oferuje idealne warunki do spokojnej żeglugi – wyspy osłaniają od najsilniejszych wiatrów, a odległości między nimi są niewielkie.
